W związku z 100. rocznicą odzyskania niepodległości oraz 100. rocznicą powstania wielkopolskiego Muzeum Regionalne w Krotoszynie przygotowało i włączyło się w szereg działań upamiętniających ten ważny dla kraju i regionu jubileusz. 17 stycznia 2020 r. przypada 100. rocznica powrotu Zdun w granice Polski, która kończy rozpoczęte w roku 2018 powiatowe obchody 100. rocznicy powstania wielkopolskiego. Poniżej przedstawiamy związane z tymi jubileuszami inicjatywy, jakich się w tym czasie podjęliśmy lub w jakie się włączyliśmy.
Wydarzenia cykliczne
Tematy powstańcze i niepodległościowe pojawiły się w ramach naszy cyklicznych inicjatyw. 27 grudnia 1918 i 1919 r. zorganizowaliśmy dwie wieczornice poświęcone pamięci powstania wielkopolskiego. Wieczornice organizowane są cyklicznie od roku 2015. Obok występów artystycznych podczas wydarzeń miały miejsce również prelekcje i odczyty.
8 marca 2018 oraz 7 marca 2019 r. w muzeum odbyły się powiatowe finały IX i X edycji konkursu historycznego „Powstanie Wielkopolskie w powiecie krotoszyńskim – dzieje i tradycje”. W konkursie wzięła udział młodzież ze szkół podstawowych i ponadpodstawowych powiatu krotoszyńskiego.
15 listopada 2018 r. przygotowaliśmy szóste wydarzenie z cyklu „Muzealne Spotkania z Historią”, związane tym razem z 100. rocznicą odzyskania przez Polskę niepodległości. Prelekcję pod tytułem „Polskie drogi do Niepodległości” wygłosił Piotr Mikołajczyk.
25 listopada 2018 r. zorganizowaliśmy czwartą edycję „Wehikułu Czasu”, który nawiązywał do powstania wielkopolskiego. Zaproszone grupy rekonstrukcyjne prezentowały wyposażenie i umundurowanie, a w budynku muzeum udostępniono mmiędzt innymi wystawę poświęconą powstaniu na ziemi krotoszyńskiej. Na rynku i w jego okolicach pojawiły się patrole powstańcze, zaprezentowano także broszurę poświęconą lokalnym wątkom Powstania, a punktem kulminacyjnym imprezy była wieczorna inscenizacja walk o koszary klasztorne.
Wystawy
W związku z 100. rocznicą wybuchu powstania wielkopolskiego i odzyskania niepodległości, przygotowaliśmy także okolicznościowe wystawy. Między 19 kwietnia a 19 maja 2018 r. gościła w muzeum wystawa „Wyspa wolności. Towarzystwo Historyczno-Literackie i Biblioteka Polska w Paryżu”. Poprzedzona wernisażem ekspozycja prezentowała skarby polskiej kultury we Francji oraz opisywała życie emigrantów na obczyźnie.
Od 30 maja do 28 września 2018 r. na krotoszyńskim rynku zorganizowaliśmy wystawę plenerową „Powstanie Wielkopolskie na ziemi krotoszyńskiej”. Na dwudziestu planszach ukazaliśmy najważniejsze wydarzenia i postacie związane z powstaniem wielkopolskim na obszarze dzisiejszego Powiatu Krotoszyńskiego.
Z okazji 100. rocznicy utworzenia w Krotoszynie pierwszej drużyny harcerskiej, przygotowaliśmy wystawę ukazującą historię krotoszyńskiego ruchu harcerskiego. Wystawę prezentowano podczas uroczystości jubileuszowych w krotoszyńskim Kinie „Przedwiośnie”.
W związku z jubileuszami przygotowaliśmy także wystawę objazdową „Powstanie Wielkopolskie na ziemi krotoszyńskiej”. Na ekspozycję składało się dziesięć plansz, na których przedstawiono najważniejsze miejsca, postacie oraz wydarzania związane ze zrywem niepodległościowym z lat 1918-1919 w naszym regionie. Wystawa wypożyczana była aż 26-krotnie i odwiedziła osiem miejscowości z naszego powiatu.
Od 27 grudnia 2018 do 19 sierpnia 2019 w zrekonstruowanej budce strażniczej pod budynkiem muzeum, wywiesiliśmy liczące 1740 nazwisk listy uczestników walk powstańczych z lat 1918-1919 na ziemi krotoszyńskiej. W tym samym czasie, również we wspomnianej budce, rozprowadzaliśmy „Krotoszyńskie Karty Niepodległości”.
Publikacje
Ze wsparciem krotoszyńskiego Urzędu Miejskiego w Krotoszynie opublikowaliśmy okolicznościową broszurę, prezentującą przebieg powstania wielkopolskiego w naszym powiecie. Folder rozprowadzany był bezpłatnie i cieszył się bardzo dużą popularnością (do pobrania poniżej)
We współpracy z Centrum Krotoszyńskich Inicjatyw opublikowaliśmy „Krotoszyńskie Karty Niepodległości”. 42 karty, dostępne już w formie elektronicznej, przedstawiały najważniejsze wydarzenia przełomu lat 1918-1919, które dorowadziły do włączenia ziemi krotoszyńskiej w granice niepodległego Państwa Polskiego.
Zaangażowaliśmy się również w projekty zewnętrzne, mające na celu stworzenie publikacji z okazji 100. rocznicy wybuchu powstania wielkopolskiego. Współpracowaliśmy na przykład z wydawnictwem AWR Chronica podczas przygotowywania albumu na temat zrywu z lat 1918-1919, a Daniel Szczepaniak zaangażował się w prace nad jubileuszową publikacją przygotowaną przez Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy.
Edukacja
29 marca 2019 r. Starostwo Powiatowe w Krotoszynie oraz Zarząd Powiatowego Koła Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 w Krotoszynie zorganizowały sesję naukową z okazji 100. rocznicy powstania wielkopolskiego. Muzeum wsparło organizatorów od strony technicznej, a dyrektor wygłosił referat na temat uzbrojenia i wyposażenia używanego w czasie walk powstańczych.
Dyrektor muzeum wziął również udział w konferencji na temat powstania wielkopolskiego w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 (23 marca 2018) oraz w zorganizowanym przez krotoszyńskie Nadleśnictwo uroczystym sadzeniu grabów w Chwaliszewie z okazji 100. rocznicy odzyskania niepodległości (27 kwietnia 2018). Wystąpił także z prelekcjami na tematy związane z powstaniem wielkopolskim w Konarzewie (16 lutego 2019) oraz dwukrotnie w Zdunach (24 stycznia 2019 i 17 stycznia 2020) i podczas sesji popularnonaukowych na temat Powstania Wielkopolskiego w Hali Widowiskowo-Sportowej przy Szkole Podstawowej nr 1 w Krotoszynie (9 X 2018 i 17 stycznia 2020).
Z okazji jubileuszów przeprowadziliśmy także wiele lekcji muzealnych. Specjalnie na przypadające rocznice przygotowaliśmy trzy tematy, cieszące się sporą popularnością: „Drogi do niepodległości” (31 lekcji), „Opowieść o Niepodległej” (20 lekcji) oraz „Powstanie Wielkopolskie na ziemi krotoszyńskiej” (9 lekcji)
Inne
W czerwcu 2018 r. poznańska firma „Hero Collection” podarowała Muzeum replikę niemieckiego munduru z końcowego okresu I wojny światowej. Uniformy tego typu używane były przez powstańców wielkopolskich aż do początku lutego 1919 r. Na mundurze zostały naniesione charakterystyczne dla wojsk powstańczych polskie elementy. Mundur trafił na naszą wystawę stałą.
5 czerwca 2018 r. krotoszyńskie Muzeum odwiedziła Cristina Maria Benndorf z Brazylii, wnuczka ppor. Zygmunta Wieliczki – szefa sztabu VII Okręgu Wojskowego w Ostrowie Wielkopolskim podczas powstania wielkopolskiego.
10 listopada 1918 r. w budynku muzeum odbyło się zwieńczenie uroczystych obchodów Święta Niepodległości w Krotoszynie. Podczas spotkania miało miejsce podsumowanie organizowanego przez Zespół Szkół Ponadpodstawowych nr 1 konkursu na wiersz i piosenkę patriotyczną, połączone z występami laureatów oraz poczęstunkiem w formie tradycyjnego rogala marcińskiego.
Muzeum wspierało także inne instytucje w organizacji wydarzeń związanych z 100. rocznicą powstania wielkopolskiego, między innymi podczas inscenizacji historycznych w Sulmierzycach (27 stycznia 2019) oraz Jankowie Zaleśnym (20 maja 2019). Wspomogliśmy również I Liceum Ogólnokształcące w Krotoszynie podczas organizacji widowiska historycznego z okazji 100-lecia odzyskania niepodległości pod tytułem „Tu jest Polska” (7, 29 i 30 listopada 2018).
Dyrektor muzeum wszedł w skład komitetu obchodów 100-lecia powstania wielkopolskiego, powołanego przez Starostwo Powiatowe w Krotoszynie. We współpracy z krotoszyńskim Urzędem Miejskim dyrektor opracował merytorycznie i graficznie treść tablicy z listą żołnierzy pochowanych na kwaterze wojskowej krotoszyńskiego cmentarza parafialnego. Ponadto konsultował oba stworzone w mieście murale (powstańczy i niepodległościowy) oraz jest autorem pomysłu i opracowania części treści odczytywanych w krotoszyńskiej „ławeczce niepodległości”. Dyrektor prowadził także miejskie obchody uroczystości jubileuszowych i patriotycznych.
Informacje na temat wszystkich podejmowanych przez nas działań można znaleźć na naszej stronie internetowej:
www.muzeum.krotoszyn.pl
oraz na naszej stronie facebookowej:
www.facebook.com/MuzeumRegionalneImHieronimaLawniczakaWKrotoszynie/